1245 წელს გარდაიცვალა საქართველოს ისტორიაში ერთ–ერთი ყველაზე სუსტი მმართველი – რუსუდან მეფე.
მისმა უუნარო მეფობამ სახელმწიფო მოშალა და ჯერ ხვარაზმის ყოფილმა სულტანმა ჯალალედინმა რამდენჯერმე დაარბია, მერე კი, 1235 წელს, მონღოლებმა საკმაოდ ადვილად დაიპყრეს იმდროინდელი მსოფლიოს ერთ–ერთი უძლიერესი სახელმწიფო, საქართველო.
მისი ვაჟი მეფედ დასამტკიცებლად მონღოლთა ყაენთან იყო წასული. რუმის სასულთნოში, ტყვეობაში გარდაცვლილი ეგონათ ბაგრატიონთა გვარის გამგრძელებელი დავით ლაშას ძე. ქვეყანაში დაიწყო უმეფობის ხანა.
დიდებულები ჯერ კიდევ რუსუდანის მეფობის დროიდან დაქსაქსულად და უთაოდ მოქმედებდნენ.
მონღოლებმა თითქმის წინააღმდეგობის გარეშე დაიკავეს საქართველო. წინააღმდეგობის გარეშე დაადეს სხვადასხვა საოკუპაციო ვალდებულებები ქვეყანას, მოსახლეობას და მთავრებს.
მაგრამ, ჯერ კიდევ ცოცხალი იყო ის თაობა, რომლებსაც პირადად ახსოვდა დიდების წლები, ან ახსოვდა მათი მამების მიერ მოპოვებული გამარჯვებები.
თუ ჯალალედინთან, ასე თუ ისე, რამდენიმე ბრძოლა მაინც გადაიხადეს უმეთაუროდ, პოლიტიკისა და სახელმწიფოს მართვის არმცოდნე მეფე ქალის ქვეშევრდომმა დიდებულებმა, მონღოლების თითქმის უბრძოლველად შემოსვლის გამო თავი მთლად შეურაცხყოფილად, დამცირებულად და აგდებულად იგრძნეს ძვე ლმა გმირებმა, მამებმა და შვილებმა, დიდებულებმა თუ უბრალო ადამიანებმა.
მონღოლებმა აღმოსავლეთ საქართველში დაიკავეს ქალაქები, ციხეები და ჩააყენეს გარნიზონები. დასავლეთ საქართველოში არ გადასულან, მაგრამ მათი პოლიტიკა იქაც გავრცელდა. ამოქმედდა მონღოლური კანონები. საქართველოს მოსახლეობას ყოველი მეცხრე კომლიდან ერთი ჯარისკაცი უნდა გამოეყვანა მონღოლური არმიის დასახმარებლად. მონღოლები კი განუწყვეტლივ ომობდნენ, ყველგან და ყველასთან. ქვეყანას დიდი ფული – ყოველწლიურად 50 ათასი ოქროს პერპერა უნდა ეხადა ხ |