მირზა ალი ასგარ ხან ამინ ალ–სულთანი (1843-1907) – იყო ირანის უკანასკნელი
პრემიერ–მინისტრი ნასერ ალ–დინ
შაჰ ყაჯარის დროს. სულთნის მკვლელობის შემდეგ ტახტის დამკვიდრებაში ეხმარებოდა მის
შვილს – მოზაფარ ალ–დინ შაჰ ყაჯარს.
დაწყებული 1905 წლიდან, სპარსეთში აგორდა მასობრივი დემონსტრაციებისა და
გაფიცვების საპროტესტო ტალღა – მთავარი მიზანი იყო კონსტიტუციის მოთხოვნა. მოზაფარ
ელ–დინ შაჰი იძულებული გახდა 1906 წელს
მიეღო კონსტიტუცია და მოეწვია მეჯლისი (პარლამენტი). ამით შეიზღუდა შაჰის
ძალაუფლება, ხოლო მეჯლისს მიეცა კანონებისა და ბიუჯეტის დამტკიცებისა და უცხო ქვეყნებთან შეთანხმებების დამყარების
საშუალება. მისმა ვაჟმა, მუჰამედ ალი შაჰმა
სცადა შაჰის დაკარგული ძალაუფლების აღდგენა – 1907 წლის 1 მაისს მან პრემიერ მინისტრად კვლავ
დანიშნა მირზა ალი ასგარ ხანი, მისი დიდი პოლიტიკური გამოცდილების
გათვალისწინებით, რაკიღა ეს პოსტი მას სჭერია ადრეც – 1888 – 1896 და 1898 – 1903
წლებში. მას ევალებოდა შაჰის ხელისუფლების განმტკიცება და ქვეყნის საზოგადოებრივი
და ფინანსურ–ეკონომიკური მდგომარეობის კრიზისული ვითარებიდან გამოყვანა.
ასგარ ხანი ამაოდ ცდილობდა ორი დაპირისპირებული ძალის მორიგებას – ერთის
მხრივ იყვნენ რადიკალები სასულიეროთა მხრიდან, რომლებსაც აღიზიანებდათ ყველა
კანონი, რომელიც არ მოდიოდა თანხმობაში შარიათთან, მეორე მხრივ – რევოლუციური
ძალებ ი, რომლებიც ძველი რეჟიმის მიმართ ყოველგვარ დათმობებს ეურჩებოდნენ. ამ
ჭიდილში რევოლუციურ ძალთა მიერ ასგარ ხანი მიჩნეულ იქნა რეაქციონერად და, არჩევიდან სულ მოკლე ხანში, ახლად არჩეული
მინისტრი ფედაინმა სიცოცხლეს
გამოასალმა.
მოკლულ
იქნა ირანის პარლამენტის წინ 1907 წლის 31 აგვისტოს.
სურათზე: მირზა ასგარ ხანის სასახლე |